اسلام آباد 09 دسمبر (اے پی پی) د قامي سلامتیا صلاحكار ډاكټر معید یوسف وئيلي دي كه په افغانستان كښې موجودہ صورتحال برقرار ؤ نو ورسره به د كډوالو بحران پیدا شي او نړيوالو ترهه ګرو ته به افغانستان كښې نور ځائےپه لاس ورشي۔ د بي بي سي ورلډ نیوز پروګرام هارډ ټاك اینکر اسټېفن سیکر سره مركه كښې ده د پاکستان پالیسي، د افغانستان په صورتحال مؤقف او د چین پاکستان اقتصادي راهدارۍ (سي پي اي سي) منصوبې ترمخه د اقتصادی اهدافو ذکر وكړو۔ډاكټر معید د اسټېفن ساکور د موجودہ افغان حکومت او نړيوال غبرګونپه اړه د پوښتنو ځوابونه وركولو كښې ووئيل ، ’’ كه ستا 30 كسان نه دي خوښ نو دا خبره باوري كړې چې 30 ميليونه به مري، ته داسې ووئيل غواړې، په مفهوم ځان پوهه كړه چې څه وئيل غواړې ۔” ده واضحه كړه د طالبانو دفاع نه كوو بلكه نړۍ بايد هغوې سره خبرې وكړي۔ “افغان طالبانو لپاره زموڼږ پیغام هغه دے كوم چې د نړۍ دے لكه زيات اجتماعیت، افغان خاوره د كومې ترهه كرۍ لپاره نه بلكه د ټولو لپاره بشري حقونه ، دا غواړو “۔ ده افغانستان كښې د یو این ډي پي مشر د بیان حواله وركړه چې پكښې هغه په جنګ ځپلې هېواد كښې د موجود بحران په اړه وئيلي ” دا بدترین معاشي بحران دے او انسانی تباهي ده د كومې چې مونږ چرې مشاهدہ نه ده كړې “۔ ده د دې معاملې په سنګینۍ زور راوړلو سره ووئيل “22.8 ملیونه وګړي د خوراك سخت كمي سره مخ دې ٬ لس لكهه ماشومان د غذائی كمې ښكار دي ۔‘‘ ډاكټر معید د ناټو عسكرو د افغانستان څخه په انخلاء كښې د پاکستان د اړخه د وركړے شوو آسانيو حواله وركولو سره ووئيل “پاکستان هغه هېواد دے كوم چې عمر له د نورو هېوادونو څخه زياته مرسته كړې او د 75 هېوادونو 49,000 وګړو ويستلو لپاره ئېافغانستان څخهپه زمكه لارهاو هوائی پل جوړ كړے۔” ډاكټر معید په دې د افسوس څرګندونه وكړه چې ملګري ملتونه او د آئي سي آر سي په شان ډونر ادارې چلوي ځكه چې په بینکنګ چینلز د بنديزونو له امله افغانستان ته روپۍ نه رسي۔ده ووئيل پاکستان د افغانستان سره 1,600 میله اوږده پوله لري او د 40 كالو نه40 لکهه افغان كډوال په پاكستان كښې مېشته دي۔ده د اینکر پرسن څخه وپوښتل ” د دې موازنه د اروپائې ائتلاف ، برتانيې او امریکېتر خپل ساحلونو رسيدونكو كډوالو په اړه غبرګونڅخه وكړې ۔” ده خبردارے وركړو چې كله افغانستان غیر مستحکم كېږي نو زمونږ هېواد به هم غير مستحکم كېږي ځكه چې د پاك افغان پولې نوعیت داسې دے چې له امله ئې كډوال ، ترهه ګري او منشیات پاکستان ته راځي۔ وزیراعظم عمران خان وئيلي دي مونږ افغانستان كښې يو مستحکم حکومت غواړو ځكه چې په افغانستان كښې د عدم استحکام په نتيجه كښې سمدستي اثر په پاکستان پرېوځي۔ده ووئيل دا زمونږ حق دے نړۍ ته اووائې چې څه ډول د افغانستان چارې بيائې دا صورتحال د تباهۍ پلو بوځي او دې څخه به مونږ ته زيان رسي’۔ ده ووئيل په افغانستان كښې د جنګ ذمه وار پاكستان نه بلكه د دې جنګ ښكار په اصل كښې پاكستان دے ۔ “زمونږ په هېواد كښې د نائن الیون څخه وړاندې ځانمرګي بريدونه نه دې شوي ۔ دې نه پس 80,000 څخه زيات د ځاني ځانونو زيان شوےاو 150 بلیونه ډالره څخه زيات معاشی زيان رارسېدلے ، 3.5 ملیونه وګړي په كورنۍ توګه بې كوره شوي او ګڼ افغاناندلته استوګن شوي۔ تاسو ته څه ښكاري چې مونږ ليوني يو چې د يو داسې څيز ډاډګيرنه كوو چې ورسره زمونږ هېواد تباهۍ پلو لاړ شي،‘‘ ډاكټر معید ووئيل پاکستان هغه هېواد دے د كوم چې برتانيې او امريكې په دوحه امن عمل كښې سهولت کاری تسليم كړې ۔ده د اینکر پرسن پروګرام په دې ابتدائیه اعتراض کولو كښې ووئيل ’’زه ستا په دې تمهید اعتراض لرم چې څه شوې د هغې په شا د پاکستان لاس دے، مونږ د چا مرسته نه ده كړې ، هلته د امریکې او د نورو پالیسينافذ وه كوم چې په افغانستان كښې موجود وؤ۔ده ووئيل افغانستان كښې عمر له ناکامه پالیسي خپله كړې شوې او پاكستان يواځنے هېواد ؤ كوم به چې ووئيل د افغانستان شخړه كوم پوځي حل نه لري۔د يوې پوښتنې په ځواب ده ووئيل كله چې زه د کشمیر خبره كوم نو د خپلو وګړو خبره كوم د غیر ملکیانو نه ٬ د هند د غير قانوني قبضهكړې سيمې (IIOJK) خبره كوم كومه چې ملګرو ملتونو يوه شخړيزه سيمه منلې او دا زما حق دے چې د خپلو وګړو خبره وكړم ۔ د پاكستان -امریکې اړيكو او په سی پیك تبصرہ کښې ده ووئيل د، “پاکستان ګیم چینجر منصوبې سی پیك ترمخه سيمه كښې د سرمایه کارۍ زياتوالې له ټولې نړۍ ته په اقتصادی بنیادونو وړانديز وركړے شوے ځكه چې د دې لويه پالیسی جیو سټریټیجك څخه جیو اکنامك پیراډائم پلو منتقل كول دي ۔” ډاكټر معید ووئيل پاکستان خپل ټول نقطه نظر او سوچ كښې جغرافیائی تګلارې څخه جیو اکنامك پیراډائم كښې يو لوئې بدلون راوستے۔ زمونږ د پالیسۍ يوه مهمه ستن رابطه كاري ده او دويمه پرمختيائي شراکت داري ده۔ ده ووئيل “مونږ اوس د پوځياډېوړاندې كولو کاروبار كښې نه يو ٬ خو زمونږ اقتصادی اډېټولو لپاره پرانستې دي ،” ده د سي پيك منصوبې په اړه وضاحت کولو كښې ووئيل پاکستان چین سره مهمې استراتيجكي اړيكې لري او دا اړيكې د وخت سره سره قوي كېږي۔ ” خو دا د كوم بل هېواد په ضدنه دي بلکه زمونږ جیو اکنامك پیراډائم لپاره دي”۔ده وضاحت کښې ووئيل ګوادر كښې پوځي اډې نه بلکه معاشی اډېموجود دي۔ده ووئيل ، “مونږ امریکې، مينځني اسياﺀ او روس له هم دا وړانديز وركړے،څوك چې هم په پاكستان كښې سرمايه كاري كول غواړي هغه كولې شي “۔ ده ووئيل سي پيك د تواناو سړك انفراسټرکچر دے٬ دې څخه څوك هم ګټه پورته كولې شي او پاکستان كښې سرمایه كاري كولې شي۔د يوې بلې پوښتنې په ځواب ډاكټر معید په واضحه ټكو ووئيل د “سنکیانګ په معامله ، بیجنګ كښې نه يواځې زمونږ سفیر بلکه دلته نه ډلې هم هلته تللي۔ چین سره د باور خپلولي لرو او مونږ په بشپړه توګه څرګند يو۔ده د لويديزې میډیا تورونهرد کولو سره ووئيل “مونږ د سنکیانګ په اړه د لويديز تاثر نه منو او كه لويديز تحفظات لري نو تاسو ته پوره حق ترلاسه دے، چین سره خبره وكړې كوم چې يو خپلواكه هېواد دے ، خپلې اندېښنې تر هغوې ورسوئ”۔
كه افغانستان كښې موجودہ صورتحال برقرار ؤ نو ورسره به د كډوالو بحران پیدا شي ٬د قامي سلامتیا صلاحكار ډاكټر معید یوسف د بي بي سي ورلډ نیوز پروګرام كښې خبرې
مضمون کا ماخذ : شمال کے ڈریگن
متعلقہ مضامین
.jpg)
